Bøker av &139

Հովհաննես Թումանյան (1869 - 1923թթ.) մեծ բանաստեղծ, արձակագիր, գրական, ազգային և հասարակական գործիչ։ Հովհաննես Թումանյանի ստեղծագործություններում մարմնավորված են հայ ժողովրդի հավաքական իմաստնությունն ու հանճարը, նրա տենչերն ու երազանքները։Թումանյանը բազմաժանր հեղինակ է, գրել է բանաստեղծություններ, պոեմներ, քառյակներ, բալլադներ, պատմվածքներ ու հեքիաթներ, ակնարկներ, քննադատական ու հրապարակախոսական հոդվածներ։ Նրա գործերը մեծ մասամբ գրված են ռեալիստական ոճով, երբեմն կենտրոնանալով իր ժամանակների ամենօրյա կյանքի վրա։ Ծնվելով Լոռվա Դսեղ գյուղում՝ Թումանյանը երիտասարդ տարիքում տեղափոխվեց Թիֆլիս, որն ամբողջ 19-րդ դարում և 20-րդ դարի սկզբներին Ռուսական կայսրությունում հայ մշակութային կյանքի կենտրոնն էր։ Շուտով նա հայտնի դարձավ հայկական հասարակության լայն շրջանակներին շնորհիվ իր պարզ, բայց բառացիկ պոետիկ ստեղծագործությունների միջոցով։

Ալեքսանդր Շիրվանզադեն (իսկական անունը` Ալեքսանդր Մինասի Մովսիսյան, Շիրվանզադե` Շիրվանի որդի) ծնվել է 1858թ. ապրիլի 18-ին Շամախիում (Ցարական Ռուսաստան, այժմ Ադրբեջանի տարածք): Մի քանի տարի Շամախիի հայոց թեմական ու ռուսական գավառական երկդասյան դպրոցներում սովորելուց հետո թողել է ուսումը և, ընտանիքին օգնելու նպատակով, մեկնել Բաքու, իսկ 1883-ին տեղափոխվել Թիֆլիս Շիրվանզադեին իբրև գրողի հռչակեց Նամուս վեպը(1885թ. )։ Այդ երկում արվեստի բացառիկ ուժով, մեծ դրամատիզմով է պատկերված գավառաքաղաքի խավարի թագավորությունը, հնից հեռացած, նորին չհասած մի հասարակություն, որը ամուր կառչած է հնին, նահապետականին։ Նամուս՝ այս է վեպի գրեթե բոլոր հերոսների գործողությունների ու վարքագծի հիմքը։ Նամուսի համար Բարխուդարը Սուսանին խլում է Սեյրանից, Սուսանը համաձայնվում է ամուսնանալ չսիրած տղամարդու հետ, Սեյրանը զրպարտում է Սուսանին և վերջապես նամուսի համար Ռուստամը սպանում է Սուսանին։ Տառապանքներ,ողբերգություններ, արյունահեղ վախճան ։ Ո՞վ է մեղավոր, ո՛չ ոք։ Հերոսներից յուրաքունչյուրը յուրօրինակ զոհ է։ Մարդը միջավայրի ստրուկն է և գործում է միջավայրի թելադրանքով

Ակսել Բակունցը (Ալեքսանդր Ստեփանի Թևոսյան) ծնվել է 1899թ. հունիսի 13-ին Գորիսում Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում սովորելու տարիներին էլ կատարել է գրական առաջին փորձերը Իր հայրենի երկրին, նրա մարդկանց, բնությանը, հող ու ջրին անսահմանորեն նվիրված մարդն ու քաղաքացին, մեծ գրողն ու արվեստագետը դարձավ ստալինյան բռնապետության զոհը Նա գնդակահարվեց Ծիծեռնակաբերդի բարձունքում 1937թ. ամառային մի օր` վաղ արշալույսին... 1927թ. լույս է տեսել նրա Մթնաձոր ժողովածուն, որտեղ նա պատկերել է հայ գյուղաշխարհի իրական կյանքը, գյուղաշխարհ, որի զավակն էր և որտեղ ապրում էր ինքը` գրողը Մթնաձորում մի կողմից նա տեսնում է կուսական բնության անկրկնելի գեղեցկություն, մարդկային հոգու անբիծ մաքրություն, մյուս կողմից` դառնություն ու ցավ, խավար ու տգիտություն Մթնաձորը մեծ աշխարհից կտրված մի ուրույն աշխարհ է, որտեղ մարդիկ այնքան հեռու են մեծ աշխարհից և որ լույսի ոչ մի շող չեն ստանում նրանից Բիրտ ուժն ու կամայականությունն են թագավորում այնտեղ, օրենք կոչվածը զենք է տիրողների ձեռքում Բակունցն ապրում է իր հերոսների ճակատագրով, որոնց մեջ, այնուամենայնիվ, ինչ-որ լուսավոր շող կա. այդ դաժան միջավայրում նրանք ստեղծում են իրենց կախարդական հեքիաթն ու ապրում են այդ հեքիաթի գույներով Բակունցը սիրում և հասկանում էր բնության լեզուն Նրա գրեթե բոլոր ստեղծագործություններում կան գունեղ ու կենդանի բնապատկերներ, որոնք ունեն քնարական շունչ ու հուզականություն

Ալեքսանդր Շիրվանզադեն (իսկական անունը` Ալեքսանդր Մինասի Մովսիսյան, Շիրվանզադե` Շիրվանի որդի) ծնվել է 1858թ. ապրիլի 18-ին Շամախիում (Ցարական Ռուսաստան, այժմ Ադրբեջանի տարածք): Մի քանի տարի Շամախիի հայոց թեմական ու ռուսական գավառական երկդասյան դպրոցներում սովորելուց հետո թողել է ուսումը և, ընտանիքին օգնելու նպատակով, մեկնել Բաքու, իսկ 1883-ին տեղափոխվել Թիֆլիս Ա. Շիրվանզադեի ստեղծագործությունների գլուխգործոցը Քաոս վեպն է, որը լույս է տեսել 1898-ին 1896-1897 թվականներին կրկին ուսումնասիրելով Բաքվի կյանքը՝ հեղինակը գրել է. Միջավայրն արտաքուստ փայլուն էր, ներքուստ՝ այլանդակ և ծայր աստիճան վտանգավոր, գոյացել էր մի այլանդակ քաոս, ուր սերը դեպի ոսկին ջնջել ու անհետացրել էր լույսը խավարից, բարոյականն անբարոյականից զատող բոլոր գծերը Վեպում պատկերվել է արդյունաբերական քաղաքը, ազատ ձեռնարկատիրական հարաբերությունների հաստատումը, բարոյական արժեքների անկումը և ստեղծվել սոցիալ-հոգեբանական սուր բախումների տեսարաններ, ինչպես նաև քննվել մարդկային ողբերգության պատճառներն ու ակունքները

Հովհաննես Թումանյան (1869 - 1923թթ.) մեծ բանաստեղծ, արձակագիր, գրական, ազգային և հասարակական գործիչ։ Հովհաննես Թումանյանի ստեղծագործություններում մարմնավորված են հայ ժողովրդի հավաքական իմաստնությունն ու հանճարը, նրա տենչերն ու երազանքները։ Թումանյանը բազմաժանր հեղինակ է, գրել է բանաստեղծություններ, պոեմներ, քառյակներ, բալլադներ, պատմվածքներ ու հեքիաթներ, ակնարկներ, քննադատական ու հրապարակախոսական հոդվածներ։ Նրա գործերը մեծ մասամբ գրված են ռեալիստական ոճով, երբեմն կենտրոնանալով իր ժամանակների ամենօրյա կյանքի վրա։ Ծնվելով Լոռվա Դսեղ գյուղում՝ Թումանյանը երիտասարդ տարիքում տեղափոխվեց Թիֆլիս, որն ամբողջ 19-րդ դարում և 20-րդ դարի սկզբներին Ռուսական կայսրությունում հայ մշակութային կյանքի կենտրոնն էր։ Շուտով նա հայտնի դարձավ հայկական հասարակության լայն շրջանակներին շնորհիվ իր պարզ, բայց բառացիկ պոետիկ ստեղծագործությունների միջոցով։

Բանաստեղծ, արձակագիր, հասարակական գործիչ Ավետիք Իսահակյանը ծնվել է 1875թ. հոկտեմբերի 30-ին Գյումրի քաղաքից ոչ հեռու գտնվող Ղազարապատ գյուղում Սովորել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում, 1893-ին ընդունվել է Լայպցիգի համալսարան՝ որպես ազատ ունկնդիր 1897 -ին տպագրել է Երգեր և վերքեր բանաստեղծությունների առաջին գիրքը 1899-1906-ին ստեղծել է Հայդուկի երգեր բանաստեղծությունների շարքը, որը դարձավ հայ ֆիդայական պայքարի անդրանիկ արտահայտությունը հայ դասական պոեզիայի մեջ Եղեռնի ծանր պատկերներով են հագեցած նրա Ձյունն է եկել ծածկել հիմա..., Հայաստանին, Ահա նորեն գարուն եկավ բանաստեղծությունները Բանաստեղծը այդպես էլ չկարողացավ համակերպվել Հայաստանի մասնատման գաղափարին. ...մեռնեի Սևանը ցամաքած չտեսնեի, ապրեի Արարատը մերը տեսնեի..., - սրտի խոր կսկիծով ու ցավով կրկնում էր նա և հավատում, որ կգա ժամանակը, երբ հայ ժողովուրդը դարձյալ իր հացը կվաստակի հարազատ եզերքում 1926-ին պոետն այցելեց Խորհրդային Հայաստան և հրատարակեց բանաստեղծությունների իր նոր ժողովածուն և մի շարք պատմվածքներ։ 1930-ին կրկին մեկնում է արտասահման, իսկ 1936-ին վերջնականապես վերադառնում հայրենիք։ Մահացել է 1957թ. հոկտեմբերի 17-ին

Ալեքսանդր Շիրվանզադեն (իսկական անունը` Ալեքսանդր Մինասի Մովսիսյան, Շիրվանզադե` Շիրվանի որդի) ծնվել է 1858թ. ապրիլի 18-ին Շամախիում Մի քանի տարի Շամախիի հայոց թեմական ու ռուսական գավառական երկդասյան դպրոցներում սովորելուց հետո թողել է ուսումը և, ընտանիքին օգնելու նպատակով, մեկնել Բաքու, իսկ 1883-ին տեղափոխվել Թիֆլիս Շիրվանզադեի լավագույն երկերի մեծ մասը գրվել են XIX դ. վերջին և XX դ. սկզբին Չար ոգին, Կրակ, Արտիստը, Մելանիա, Խնամատար, Ո՞րն է մայրը վիպակները այդ ժամանակի իրականության արտացոլումն են, որոնցում հեղինակը ներկայացրել է հայ մարդու տխուր, դաժան ու ողբերգական կյանքի պատմություններ Վիպակների հերոսներից յուրաքանչյուրը դժբախտ է յուրովի,նրանց ապրումները, տառապանքը, սիրո և կյանքի կորստյան պատճառը դարձյալ սոցիալական, հասարակական, բարոյական խնդիրներն են

Հայ գրող Բագրատ Այվազյանը ծնվել է 1862թ. հունիսի 20-ին Թիֆլիսում Ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը և երկար տարիներ զբաղվել է ուսուցչությամբ (1882-97թթ.): Բ.Այվազյանը իր Անիի կործանումը (նաև Անին ծախվեցավ վերնագրով, 1905թ.) Աշոտ Երկաթ (1893-94թթ.), Հյուսիսի արծիվը (1901թ.), պատմավեպերում և Սասունը այրվում է (1913թ.) դրամայում արտացոլել է հայ ժողովրդի պայքարը օտար զավթիչների դեմ