AKDEN¿Z D¿YET YEMEK K¿TABI

Akdeniz diyeti, zeytinyä¿ üretiminin bäl¿ca birincil sektör faaliyeti oldüu Akdeniz havzas¿n¿n gastronomik gelene¿inden türetilen bir g¿da modelidir.
Bäar¿s¿, g¿da ve beslenme faktörlerini, kardiyovasküler, metabolik, nörodejeneratif ve kanser hastal¿klar¿n¿n önlenmesi üzerinde olumlu bir etki ile säl¿k üzerindeki yararl¿ etkileri art¿ran kültürel, sosyal, tarihsel ve ekonomik al¿¿kanl¿klar¿n bir yap¿s¿na dahil etme yetene¿inden kaynaklanmaktad¿r.
Tah¿llar, sebzeler ve meyveler gibi zeytinyä¿, tohumlar ve kabuklu yemi¿lerle takviye edilmi¿ bitki bazl¿ g¿dalar¿n yüksek al¿m¿na ve taze bal¿k ve süt ürünlerinin öncelikli oldüu dü¿ük hayvansal protein al¿m¿na dayan¿r. ¿arab¿n (¿l¿ml¿ bir ¿ekilde) önemli bir rol oynad¿¿¿ säl¿kl¿ bir su al¿m¿ ve düzenli fiziksel aktivite tavsiyeyi tamamlar.
Akdeniz diyeti, Akdeniz havzas¿n¿n zeytincilik bölgelerinde ortaya ç¿kan ve k¿rsal alanlarda daha yayg¿n olan geleneksel bir g¿da modelidir. 1960'larda Avrupa'ya egemen olan küreselle¿me ve g¿da sanayile¿mesi, bu popülasyonlar¿n beslenme al¿¿kanl¿klar¿n¿ ve yäam tarzlar¿n¿ de¿i¿tirerek kardiyovasküler hastal¿k, diyabet, nörodejeneratif hastal¿klar ve baz¿ kanserler gibi risk faktörlerinde art¿¿a neden oldu.
Akdeniz diyeti, 1950'de Yedi Ülke Çal¿¿mas¿nda, men¿e ülkeler aras¿nda küçük farkl¿l¿klar belirleyen kültürel farkl¿l¿klar ile tan¿mland¿ ve 2010'dan beri UNESCO taraf¿ndan ¿nsanl¿¿¿n Somut Olmayan Kültürel Miras¿ olarak s¿n¿fland¿r¿ld¿.
Mevsim sebzeleri ve meyveleri, tam tah¿llar, zeytinyä¿, sert kabuklu yemi¿ler ve tohumlar ve daha az s¿kl¿kla bal¿k ve deniz ürünleri gibi bitkisel ürünlerin yüksek oranda al¿nmas¿ bu diyetin temelini olüturur. Buna kar¿¿l¿k, kümes hayvanlar¿, yumurta ve süt ürünleri (peynir ve yöurt), alkol, özellikle de tipik olarak yemek s¿ras¿nda tüketilen ¿arap gibi orta-dü¿ük tüketimli g¿dalard¿r.
Akdeniz Diyet Piramidi, yeti¿kinlere özel diyet önerilerinin (18-65 yä) grafiksel bir temsilidir. Yemek seçimi, porsiyon boyutlar¿ ve tüketim s¿kl¿¿¿ ile pi¿irme teknikleri hakk¿nda temel fikirleri içerir. Bu uyarlanabilir piramit, Akdeniz diyetinin cörafi, sosyoekonomik ve kültürel farkl¿l¿klara uyum sälamas¿ gereken dinamik sürecini yans¿t¿r. Mevsimselli¿in, mutfak aktivitelerinin ve yemek zaman¿ sosyalle¿mesinin yan¿ s¿ra düzenli fiziksel aktivite ve yeterli dinlenmenin önemini vurgulayarak, g¿dayla ayr¿lmaz bir ¿ekilde bälant¿l¿ zengin kültürel ve sosyal kat¿l¿mla çal¿¿mas¿ bak¿m¿ndan benzersizdir.